Caffeine Crash : สัญญาณเตือนว่าคาเฟอีนไม่ช่วยอะไร และคุณควรไปนอนได้แล้ว
หลายๆคนที่ดื่มกาแฟเป็นประจำ อาจเคยพบสถานการณ์ที่เริ่มต้นวันด้วยความง่วงเหงาหาวนอน ดื่มกาแฟแล้วดีขึ้น แต่ไม่นานหลังจากนั้นกลับรู้สึกง่วงกว่าเดิมจนแทบลืมตาไม่ขึ้น ถ้าคุณเคยมีประสบการณ์เช่นนี้ แสดงว่าคุณเคยเจอกับภาวะนี้นั่นเอง
Caffeine Crash คืออะไร
คาเฟอีน Crash หมายถึง กลุ่มอาการชนิดหนึ่ง ซึ่งจะพบในคนที่มีภาวะอดนอน (Sleep Deprived) นำมาก่อน โดยเมื่อเขาผ่านการบริโภคคาเฟอีน (เช่นดื่มกาแฟช่วงเช้าๆ) เขาก็จะรู้สึกตื่นมากขึ้น แต่เมื่อผ่านไปไม่กี่ชม. ระดับคาเฟอีนในเลือดและสมองก็จะลดลง ทำให้คนๆนั้นเกิดกลุ่มอาการที่แสดงออกมาหลังฤทธิ์คาเฟอีนหมดไป อันได้แก่
- อาการง่วงนอนๆมาก ราวกับอดนอนติดต่อกันมานาน หรือ
- ขาดสมาธิ ไม่สามารถเพ่งโฟกัสกับงานที่ทำได้ หรือ
- อาการหงุดหงิด อยู่ไม่สุข (Irritability) หรือ
- จู่ๆ ก็เผลอหลับไป
กลไกการเกิด
ดังที่เคยเขียนไปในบทความเรื่องการนอนว่า ว่าร่างกายเรานั่นง่วงนอนจากสองปัจจัย โดยหนึ่งในนั้นคือ Sleep pressure ซึ่งแปรผันตามระดับ Adenosine ในสมอง และ Caffeine สามารถลด effect นี้ได้ โดยไปแย่งจับกับ Adenosine
การแย่งจับของ Caffeine นั้น ไม่ได้ลดระดับ Adenosine ลง , มิหนำซ้ำ Adenosine ยังเพิ่มมากขึ้นๆ เรื่อยๆ ไปตามการตื่นนอนนั่นเอง
ดังนั้น ในคนที่จะเกิด คาเฟอีน Crash ได้ เขาต้องมีการอดนอนสะสมมาก่อน นั่นคือมี Adenosine ที่มากกว่าคนที่ได้รับการพักผ่อนเต็มที่ Stand by ไว้อยู่แล้ว เขาจึงต้องการ Caffeine เพื่อให้ร่างกายตื่นตัวมากขึ้น แต่เมื่อเวลาผ่านไป คาเฟอีนเริ่มหมดฤทธิ์ (ในคนทั่วๆไป คาเฟอีนในร่างกายจะเริ่มหมดฤทธิ์ และเหลือเพียง50% หลังผ่านไป 4-6 ชม) เหล่า Adenosine ที่ยิ่งสะสม มีมากกว่าเดิม ก็รอจับกับตัวรับของมัน มากขึ้น และเร็วขึ้น ผลจึงกลายเป็นว่าคุณยิ่งง่วงนอนมากกว่าเดิม อย่างรวดเร็วรุนแรง เกิดเป็นสิ่งที่เรียกว่า Caffeine Crash นี้ขึ้นมา
จะแก้ปัญหาได้อย่างไร
ในคนส่วนใหญ่ อาจจะแก้ปัญหาด้วยการจัดกาแฟอีกสักแก้ว แต่แน่นอนว่ามันเป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ และไม่เป็นผลดีกับสุขภาพของคุณ
เพราะ อาการนี้ก็คือสัญญาณเตือนว่าคุณอยู่ในภาวะอดนอนนั่นเอง
วิธีเดียวที่จะแก้ได้คือนอนหลับให้เพียงพอเท่านั้น
ดังนั้นหากคุณเป็นคุณที่ขาดกาแฟไม่ได้เลย ให้สังเกตและระวังเรื่อง คาเฟอีน Crash นี้ไว้ ถ้าคุณกำลังประสบกับอาการนี้อยู่ คำแนะนำเดียวคือคุณต้องนอนหลับให้พอ โดยไม่มีข้อแก้ตัวใดๆทั้งสิ้น
Caffeine Crash แตกต่างกับ ภาวะถอนคาเฟอีน (Caffeine Withdrawal) อย่างไร
อาการของ Caffeine Crash มักเจอในคนที่มีภาวะอดนอน และจะแสดงอาการทันที สัมพันกับระดับคาเฟอีนที่ต่ำลง
ในขณะที่ Caffeine withdrawal สามารถเกิดได้ในคนที่ติดกาแฟ และมักแสดงอาการ 24 ชั่วโมงหลังจากได้รับคาเฟอีนครั้งสุดท้าย โดยอาการหลักของ Caffeine withdrawal คืออาการปวดหัว ต่างกับ คาเฟอีน crash ที่เป็นอาการง่วงโงหัวไม่ขึ้นนั่นเองคาเฟ
References :
- Silverman, K, Evans, SM, Strain, EC, Griffiths, RR. Withdrawal syndrome after the double‐blind cessation of caffeine consumption. N Engl J Med. 1992; 327: 1109‐ 1114.
- Roger Downey. 1990. Health: Does Coffee Make You Sleepy?. Chicago Reader . 24 May. https://www.chicagoreader.com/chicago/how-does-caffeine-affect-nervous-system-health-research/Content?oid=875717(Accessed 2019-20-05).
- Greg Belenky. 2001. Caffeine and Sleep . https://www.sleepfoundation.org/articles/caffeine-and-sleep(Accessed 2019-20-05)
- Latson, Jennifer. 2018. A Cure for Disconnection. Psychology Today . 7 March. https://www.psychologytoday.com/us/articles/201803/cure-disconnection (Accessed 2019-11-05)
