รีวิวหนังสือ: China 5.0 – สีจิ้นผิง เศรษฐกิจยุคใหม่ และแผนการใหญ่ AI

Part 2 : เศรษฐกิจ – ปฏิรูปแบบสีจิ้นผิง

1. 40 ปีของการปฏิรูป จีนทำได้อย่างไร? อะไรทำให้หนึ่งปีในจีน เท่ากับเวลาหลายปีในประเทศอื่น?

มีเหตุผลหลัก 3 ข้อคือ

1. รัฐบาลจีนเป็นนักปฏิบัติและนักทดลอง ไม่บ้าทฏษฎีและลัทธิความเชื่อ

ตั้งแต่เติ้งเสี่ยวผิง การปฏิรูปจีนก็เป็นไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป ตอนเริ่มแรกนั้นเติ้งไม่ได้มีแผนอะไรเลย มีแค่ทิศทางใหญ่ คือ เดินหน้าเปิดและปฏิรูป วิธีการก็ค่อยๆทำไปปรับไป ทำไปแก้ไป มีการทดลอง เรียนรู้ ปรับปรุงต่อเนื่องอย่างยืดหยุ่น เดินทางสายกลาง ไม่สุดโต่งเหมือนโซเวียต แต่ก็ไม่ได้อยู่เฉยๆแบบเกาหลีเหนือ

2. จีนตอนเริ่มพัฒนา ยังไม่มีกลุ่มผลประโยชน์ขัดขวาง

ปัญหาสำคัญหนึ่งของประเทศกำลังพัฒนา คือการปฏิรูปทำได้ยาก เพราะจะไปเหยียบขาใครเข้า ดังเช่น ในกรณีของฟิลิปปินที่มีปัญหาเรื่องชนชั้นทางสังคมตั้งแต่ยุคที่ยังเป็นอาณานิคมสเปน แม้จะได้ประชาธิปไตยภายหลัง ก็ยังมีชนชั้นทางสังคมอยู่

สุดท้ายพวกชนชั้นสูงก็ได้กลายไปเป็นนายทุนใหญ่ ที่รวยเอาๆ คนรวยมีไม่กี่ตระกูล ปฏิรูปอะไรก็ยากเย็น

ในทางกลับกัน ช่วงแรกของการเปิดและปฏิรูป จีนแทบไม่เหลือนายทุน หรือชนชั้นนำ ทุกคนจนแร้งแค้นกันหมด ด้วยเพราะการปฏิวัติวัฒนธรรมและเศรษฐกิจแบบคอมมูน (แต่ไม่ใช่ว่าประธานเหมาทำถูก เพราะจีนปัจจุบันยอมรับว่านี่คือความผิดพลาด ล้มเหลว สร้างหายนะให้จีนอย่างใหญ่หลวง)

อีกอย่างคือ แปลว่า จีนในอนาคตนั้น ก็อาจมีกลุ่มผลประโยชน์ก่อตัวขึ้น ปฏิรูปในอนาคตจึงอาจไม่ง่ายนั่นเอง

3. การกระจายอำนาจการคลัง ให้รัฐบาลท้องถิ่น

จีนเป็นประเทศที่กระจายอำนาจการคลังมากที่สุดในโลก  รายจ่ายของรัฐบาลท้องถิ่น คิดเป็น 85% ของรายจ่ายภาครัฐ ในขณะที่ครึ่งหนึ่งของรายได้ที่เข้ารัฐ จะไปยังรัฐบาลท้องถิ่นโดยตรง

การกระจายอำนาจด้านการคลังนี้เอง ทำให้รัฐบาลท้องถิ่นของจีน ต้องกระตือรือร้นที่จะเดินหน้าพัฒนาและปฏิรูปเศรษฐกิจ และทดลองนโยบายใหม่ๆ เพราะถ้าเศรษฐกิจดี รัฐบาลท้องถื่นก็สามารถเก็บภาษีและรายรับได้มากขึ้น

ในขณะที่ส่วนกลาง ก็ยังมีอำนาจเหนือท้องถิ่น มีการสับเปลี่ยนหมุนเวียนผู้นำท้องถิ่นตลอด เพื่อป้องกันระบบอุปถัมภ์

การกระจายอำนาจก็เป็นดาบสองคม เพราะทำให้มีหนี้เน่า และการใช้จ่ายที่ไม่มีประสิทธิภาพของรัฐบาลท้องถื่นมากมาย เป็นเหตุให้ยุคสีจิ้นผิงต้องมีการเดินหน้าปราบคอรัปชั่น

อย่างไรก็ตาม ก็ถือว่ามันดีต่อการพัฒนาเศรษฐกิจช่วงเริ่มต้น

ทั้งนี้ต้องไม่สับสนการกระจายอำนาจการคลัง เข้ากับอำนาจการปกครอง

การกระจายอำนาจปกครองอย่างเดียวนั้น เป็นรูปแบบที่แย่ที่สุด เพราะรัฐบาลกลางคุมงบประมาณ ทำให้ผู้นำท้องถิ่นแข่งกันเอาใจผู้นำส่วนกลางเพ่อจะได้รับงบมากๆ โดยส่วนกลางไปสั่งอะไรท้องถิ่นมากไม่ได้

2. ความทันสมัย: เส้นทางคดเคี้ยวของจีน

สีจินผิงประกาศจะพาจีนบรรลุ ‘ความทันสมัย’ (Modernity) ให้ได้ ภายในปี 2035

ทำไมต้องทันสมัย? แค่นี้ยังทันสมัยไม่พอหรือ?

ความทันสมัย ในแง่ชาวจีนนั้น มีความหมายที่ลึกซึ้งเป็นเอกลักษณ์  มีที่มายาวนาน

ก่อนจะเกิดสงครามฝิ่น (ปี1840) คนจีนคิดว่าตัวเองเป็นศูนย์กลางโลก เป็นอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่เกรียงไกรที่สุดในโลก ก่อนจะตาสว่างตอนมาแพ้ในสงครามฝิ่น ให้แก่อังกฤษ

ปัญญาชนสมัยนั้นเฝ้าหาเหตุผลที่ทำให้จีนพ่ายแพ้ พวกเขาเสนอว่า เป็นเพราะว่า จีนล้าหลัง

เมื่อล้าหลัง จึงต้องพัฒนาให้เกิด “ความทันสมัย”

จะทันสมัยได้อย่างไร?

ปัญญาชนยุคแรกๆ มองว่า ความทันสมัย คือการมีอาวุธที่ทัดเทียมตะวันตก ทำให้เกิดการปฏิรูปโดยเน้นการลงทุนซื้ออาวุธและเทคโนโลยี

แต่ต่อมาจีนก็แพ้ให้ญี่ปุ่น แม้จะมีอาวุธดีๆแล้ว 

จึงต้องหาคำตอบใหม่

ปัญญาชนจึงมาเสนอว่า จีนนั้นล้าหลังเรื่อง การเมือง จึงเกิดการปฏิรูประบบคัดเลือกราชการเข้าราชสำนัก การบริหารจัดการกองทัพ ปฏิรูปการศึกษา 

แต่ปฏิรูปได้เพียง 100 วัน ซูสีไทเฮาก็ยึดอำนาจ จนสุดท้ายราชวงจีนก็ล่มสลาย

ปัญญาชนจึงมาหาคำตอบใหม่อีกครั้ง

ก็มาลงที่ว่า ความทันสมัย  คือเรื่องของ วัฒนธรรมความคิด

เกิดการรณรงณ์ สร้างวัฒนธรรมใหม่ โดยนิสิตนักศึกษาในปักกิ่ง

วัฒนธรรมเก่า เช่น ลัทธิขงจื้อ กลายเป็นเรื่องล้าหลัง 

จีนจะทันสมัยได้ ต้องอาศัย วิทยาศาสตร์ และ ประชาธิปไตย

แต่ไปๆมาๆ การรณรงค์วัฒนธรรมใหม่นี้ ทำให้ลัทธิ “มาร์กซิสต์” ได้รับความนิยมมากที่สุด เพราะถูกมองว่าเป็นทางสายกลาง คือ ไม่ทุนนิยมไปเหมือนตะวันตก แต่ก็มีความเป็นวิทยาศาสตร์

ลัทธินี้รุ่งเรื่องในยุคเหมาเจ๋อตง แต่ด้วยการดำเนินโยบายที่ผิดพลาด เกิดความเสียหายแก่ประเทศมากมาย

ทำให้จีนเลยต้องกลับมาเริ่มพัฒนาใหม่

มาถึงยุคเติ้ง เติ้งยังยึดความคิดของMarxว่า ลักษณะทางเศรษฐกิจเป็นตัวกำหนดการเมือง กฏหมาย และวัฒนธรรม

ถ้าจีนจะทันสมัย ก็ต้องพัฒนาเศรษฐกิจเป็นอันดับแรก โดยมุ่งเน้นไปที่พัฒนาการผลิต เพื่อสร้างเศรษฐกิจ สร้างอุตสาหกรรม และสร้างสังคมเมือง

ดังนั้นแล้ว ความทันสมัย จึงเป็นคำที่มีมาอย่างยาวนานในประวัติศาสตร์จีน

ดังจะเห็นว่า ความทันสมัยที่ผ่านมานั้น ไม่ได้มีความหมายตายตัว อยู่ที่การ นิยาม ในแต่ละยุคสมัย

ใต้คำว่าทันสมัย มีการสะท้อนเรื่องการเปรียบเทียบตนเองกับประเทศมหาอำนาจ และเป็นคำที่แฝงถึงความต้องการฟื้นอดีตอันยิ่งใหญ่ของจีน  

ในกรณีของสีจินผิง ความทันสมัย คืออะไร?

เมื่อความทันสมัยของจีนในปัจจุบัน ไม่มีแนวคิดประชาธิปไตยแบบเลือกตั้งในสมการ ทำให้การสร้างระบบการเมืองใหม่ก็ต้องหาทางเลือกใหม่ เช่น จะพัฒนาธรมรมาภิบาลแบบบใหม่ จะสร้างระบบกฏหมายใหม่ๆทีมีประสิทธิภาพ ซึ่งก็ต้องดูว่า จะเป็นไปได้จริงมั้ย ในระบบพรรคการเมืองเดี่ยว

3. สีโคโนมิกส์ (Xiconomics) คืออะไร?

นโยบายเศรษฐกิจจีนในยุคอดีตประธานาธิบดี หูจิ่นเทา จะให้ความสำคัญมากกว่ากับการสร้างอุปสงค์ (Demand side economics) โดยจะใช้ปัจจัยขับเคลื่อนเศรษฐกิจ 3 อย่าง คือ การลงทุน การบริโภค และการส่งออก

นโยบายนี้ทำให้เศรษฐกิจจีนยังคงเจริญเติบโตได้ดีในระยะหนึ่ง แต่ก็ทำให้มีปัญหาการผลิตเกิน และปัญหาหนี้สิน เพิ่มมากขึ้น ซึ่งเป็นปัญหาที่เกิดมาในช่วงต้นๆของสีจิ้นผิง

จึงเป็นที่มาของเศรษศาสตร์อุปทาน (Supply side economics) ที่จะมาแก้ปัญหาต่างๆนี้

Supply Side economics นี้มีหลายแบบ และมีแนวคิดนี้มานานแล้ว เช่น

ในยุคของประธานาธิบดีโรนัลด์ เรแกน แนวคิดนี้คือการ ที่เน้นลดภาษี และลดการแทรกแซงจากภาครัฐในช่วงทศวรรษ 1980 เพื่อส่งเสริมให้ธุรกิจในสหรัฐมีแรงจูงใจที่จะขยายกิจการ และสร้างความมั่งคั่ง (“เรแกโนมิคส์” (Reganomics)

ในยุคของสีจิ้นผิง ก็เป็นแบบเฉพาะ ที่นักวิเคราะห์ชาวฝรั่งตั้งชื่อเรียกว่า Xiconomics

Xiconomics คือ แนวคิดทาง Supply-Sided Economics แบบหนึ่ง ที่มีแนวคิดแบ่งเป็นสามเรื่องหลัก คือ

1. แก้ปัญหาการผลิตส่วนเกินและอสังหาริมทรัพย์ส่วนเกินซึ่งเกิดจากนโยบายในอดีต

เช่น นโยบายควบรวมรัฐวิสาหกิจ นโยบายการลงทุนสาธารนูปโภคในต่างประเทศ นโยบายลูกสองคน การเข้าซื้ออสังหาริมทรำย์ส่วนเกินเองโดยรัฐบาล

2. ส่งเสริมให้ธุรกิจและผู้ประกอบการเป็นหัวรถจักรขับเคลื่อนประเทศ แทนการลงทุนด้วยรัฐบาล

ข้อนี้คือหัวใจของ Xiconomics คือมีการปฏิรูปให้ SME และผู้ประกอบการรายย่อยต่างๆสามารถเข้าถึงแหล่งทุนได้ง่ายขึ้น เช่น การลดภาษีสำหรับ SME  โดยรัฐบาลจะพยายามทำให้ต้นทุนการทำธุรกิจต่ำสุด เพื่อให้มีการเริ่มต้นได้ง่าย เพราะถ้าธุรกิจรุ่งเรือง ก็จะเกิดความมั่งคั่งระลอกใหม่ ช่วยยกระดับรายได้ประชาชน ดังนั้นแล้ว ก็จะเพิ่มการอุปโภคได้มากขึ้น เป็นวงจรกันไป

3. ส่งเสริมให้ธุรกิจผลิตสินค้า ที่มีคุณภาพ มมูลค่าเพิ่ม มีครวามคิดสร้างสรรค์ แทนที่จะเน้นแต่ปริมาณ

ในปี 2015 , Xi jinping ประกาศแผน Made in China 2025 โดยกำหนดเป้าหมายอุตสาหกรรม 10 ประเภท เช่น หุ่นยน, EV

เพื่อมุ่งให้จีนเป็นแหล่งอุตสาหกรมก้าวหน้าชั้นนำ ภายในปี 2025

นอกจากนี้ยังมีแผน AI 2030 ที่ตั้งเป้าจะให้จีนเป็นผู้นำเทคโนโลยีนี้ได้ ภายในปี 2030

ศาสตร์และศิลป์ของ สีโคโนมิกซ์

Supply Side ecomonics นั้นไม่ใช่ของแปลกใหม่อะไร ในยุคของอดีตประธานาธิบดีโรนัล เรแกน ของสหรัฐ ก็มีการใช้นโยบายนี้ คือ เน้นลดภาษี ส่งเสริมภาคเอกชน โดยที่รัฐจะละทิ้งเรื่องการลงทุนจากภาครัฐและนโยบายอุตสาหกรรมไปเลย ขณะที่ Xiconomics นั้น ก็ยังมีการใช้นโยบาย เพิ่มอุปสงค์อย่างเหมาะสม โดยให้รัฐบาลอาศัยการลงทุน เป็นตัวสร้างอุปสงค์ที่เหมาะสม เพื่อรักษาระดับการเติบโตทางเศรฐฐกิจให้อยู่ในระดับที่สูง 6-7% ไว้ได้ โดยต้องเป็นการลงทุนที่ตรงจุด เช่น

         ๑. ลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานในชนบท เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน

         ๒.ลงทุนในภาคอุตสาหกรรมที่จีนขาดแคลน แทนทนี่อุตสาหกรรมที่มีการผลิตเกินตัว

         ๓. ลงทุนในอุตสาหกรรมแห่งอนาคต

         ๔. ลงทุนนการยกระดับเทคโนโลยี

Xiconomics จึงเป็นการผสานแนวคิดนักเศรษฐศาสตร์ทั้งสองกลุ่ม คือกลุ่มที่เชื่อในกลไกตลาดดเสรี และแบบ Keynesian ที่เน้นขับเคลื่อนด้วยการลงทุน

4. ยุทธศาสตร์อุตสาหกรรมจีนไม่มีสูตรเดียว

ยุทธศาสตร์กรรมของจีนนั้น ไม่ได้มีสูตรเดียว แต่แกนหลักคือ การใช้กลไกตลาดเป็นตัวนำ โดยมีรัฐบาลเล่นบทเสริมให้เหมาะสมไปกับลักษณะของอุตสาหกรรมแต่ละอย่าง

หลินอี้ฟู อดีตหัวหน้านักเศรษฐศาสตร์ธนาคารโลก และเป็นทีมที่ปรึกษาเศรษฐกิจของรัฐบาลจีน ได้ออกมาแบ่งประเภทภาคการผลิตของจีนเป็น 5 กลุ่ม คือ

1. กลุ่มภาคการผลิตจีน ที่ยังมีระดับเทคโนโลยีต่ำกว่าตะวันตกมาก
   ทำให้ในปัจจุบันจีดีพีต่อหัวของคนจีน ยังต่ำกว่าของสหรัฐหรือเยอรมันนีมาก เพราะประเทศเหล่านั้นมีประสิทธิภาพแรงงานที่สูงกว่า จากระดับเทคโนโลยีที่สูงกว่า มีการเสริมมูลค่าให้สินค้า ดังนั้นแล้ว วิธีแก้ จึงอาจเป็น
   1. บริษัทจีนเข้าไป take over บริษัทต่างประเทศที่มีเทคโนโลยีสูงกว่า เพื่อนำเทคโนโลยีมาใช้ หรือ
   2. ตั้งศูนย์ R&D ในประเทศพัฒนาแล้ว เพื่อดึงดูดบุคลากรในประเทศนั้นๆ มาพัฒนาเทคโนโลยีให้แก่จีน
   3. ดึงดูดบริษัทต่างชาติ มาตั้งโรงงานในจีน
   4. ส่งเสริมการทำ R&D ด้วยตัวบริษัทจีนเอง

2. กลุ่มภาคการผลิตจีน ที่มีระดับเทคโนโลยีเหนือกว่าต่างชาติ หรือเป็นอุตสาหรกรรมที่จีนอยู่ในระดับแนวหน้าของโลกแล้ว
   รัฐบาลจีนต้องสนับสนุน fundamental research ในมหาวิทยาลัย และหน่วยวิจัยของจีน เพื่อนำไปสู่การค้นพบใหม่ๆ เพื่อจะต่อยอดระดับเทคโนโลยีให้สูงขึ้นไปอีก ไม่ให้มีใครมาเลียนแบบได้

3. กลุ่มภาคการผลิตจีนที่ต้องปรับตัว
   เช่น อุตสาหกรรมที่ต้องใช้แรงงานเข้มข้น ซึ่งความได้เปรียบนี้จะค่อยๆหายไป เพราะรายได้เฉลี่ยต่อหัวคนจีนเพิ่มอย่างรวดเร็ว กลุ่มนี้จะไปต่อได้ มี 2 วิธี คือ
      1. บริษัทจีนนั้นต้องเปลี่ยนจากการจับตลาดล่าง ขึ้นมาเล่นตลาดบน โดยการพัฒนาคุณภาพสินค้า สร้างBrand หรือ
      2 . ย้ายโรงงานผลิตไปที่ที่ค่าแรงยังถูก เช่น ย้ายไปแถบพื้นที่ตะวันตก หรือตอนในของจีน หรือ ย้ายไปประเทศตามแนวยุทธศาสตร์ One Belt One Road  เช่น หลายๆประเทศใน AEC นั่นเอง

4. กลุ่มภาคเศรษฐกิจใหม่ (New Economy) คือ กลุ่มที่จีนกับะวันตกเริ่มพร้อมๆกัน ซึ่งจีนสามารถแข่งได้ทันที หรืออาจเหนือกว่าด้วยตั้งแต่แรก
   ในกลุ่มนี้มักเกิดจากแรงงานทักษะชั้นสูงเป็นสำคัญ ไม่ต้องอาศัยเงินลงทุนแรงงาน หรือเครื่องจักรมากนัก จีนจะได้เปรียบ ตรงที่มีทุนมนุษย์มากกว่าต่างชาติ การศึกษาจีนก็พัฒนารวดเร็ว สามารถผลิตคนเก่งได้จำนวนมาก และโอกาสที่ไอเดียดีๆ โมเดลธุรกิจใหม่ๆจะเกิดขึ้น ก็มีขึ้นมากตามไปด้วย

ที่สำคัญอีกอยาง คือลำพังตลาดในประเทศจีนเองก็มีขนาดมหึมาอยู่แล้ว จีนยังมีอุตสาหรกรรมผลิตชิ้นส่วนครบทุกส่วน ขอเพียงแค่มีไอเดียใหม่ๆมา ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆก็เกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว  ภาคเศรษฐกิจนี้เองที่รัฐต้องเน้นผ่อนคลายกฏเกณฑ์ ส่งเริม start up ecosystem ที่ดียิ่งขึ้น

5. ภาคการผลิตที่มีความสำคัญในเชิงยุทธศาสตร์ ต้องมีการคิดค้นวิจัยยาวนาน ใช้เงินทุน เครื่องจักร และแรงงานมนุษย์ อย่างมหาศาล แต่ต้องทำ แบ่งออกไปเป็น
   
   

1. ภาคการผลิตที่มีความสำคัญต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจในระยะยาว ตามแผน Made in China 2025 ซึ่งภาคการผลิตเหล่านี้เอกชนร่วมได้ แต่รัฐบาลต้องสนับสนุนด้วยสิทธิประโยชน์ต่างๆ

2.  ภาคอุตสาหกรรมทหาร ซึ่งรัฐต้องอุดหนุนมากเป็นพิเศษ

5. ยุทธศาสตร์จีน ที่กำลังจะเปลี่ยนโลก

5.1 ยุทธศาสตร์ Jing-Jin-Ji : ภาพอนาคตของประเทศจีน

Jing-Jin-Ji ย่อมาจาก Beijing-Tianjin-Hebei  (Ji เป็นชื่อย่อของมนฑลเหอเป่ย)

แนวคิดนี้ คือการเชื่อมโยง ปักกิ่ง เทียนจิน และเมืองใหญ่ 11 เมืองในมนฑลเหอเป่ยเข้าด้วยกัน ผ่านรถไฟความเร็วสูง โดยมุ่งให้การเดินจากเมืองใหญ่แต่ละแห่งในเหอเป่ย เข้าสู่ปักกิ่ง หรือ เทียนจิน ได้ในเวลาไม่ถึง1ชม.

เมื่อสามารถเดินทางไปมากันได้ด้วยความเร็วสูงเช่นนี้ แม้จะไกลแค่ไหน มันก็คงไม่ต่างอะไรกับเป็นเมืองเดียว

แผนการนี้จะทำให้เกิดอภิมหานคร ที่จะมีประชากรและพื้นที่มากสุดในโลก คือ 40% ของประเทศไทย และมีคนถึง 130ล้านคน

จากเดิมที่เมือง คือพื้นที่ ที่ประชากรอยู่กันอย่างแน่นหนาต่อเนื่อง การเชื่อมเมืองต่างๆด้วยรถไฟความเร็วสูงนี้ จะทำให้เสมือนว่าแต่ละเมืองก็รวมเป็นเมืองใหญ่เมืองเดียวกันในทันที

จีนเริ่มยุทธศาสตร์นี้ในปี 2016 เป้าหมายจะมีเส้นทางรถไฟ 8 เส้น ในปี 2020 และจะมี 24 เส้นทางในปี 2050

ยุทธศาสตร์นี้ มีเพื่อจะได้กระจายความเจริญจากปักกิ่ง และเมืองท่า เทียนจิน ไปยังมนฑลเหอเป่ย ที่ยากจนกว่า และเป็นพื้นที่ที่ยังทำอุตสาหกรรมที่ก่อมลพิษสูง

โดยหวังว่าจะช่วยกระจายแรงงานทักษะสูงในเมืองใหญ่ มาช่วยอัพเกรตอุตสาหกรรมต่างๆในเหอเป่ย ลดความแออัดของปักกิ่ง 

เดิม การกระจุกตัวกันของประชากรในเมือง เอื้อให้เกิดหน่วยผลิตที่ใหญ่ขึ้น ทำให้มีผลผลิตต่อแรงงานสูงกว่าหน่วยผลิตขนาดเล็ก จากผลของ Economy of scale นอกจากนั้น ยังช่วยประหยัดด้านอื่นๆ เช่น สามารถหาแรงานทักษะขั้นสูง วัตถุดิบต่างๆได้ง่าย เพราะเกิดการประหยัดจากการรวมตัวกัน (economy of agglomeration) เกิดการแลกเปลี่ยนความรู้ ดังนั้น เมื่อเชื่อมเมืองกันเป็นคนกระจุกแบบ 130 ล้านคน ก็น่าจะสร้างกิจกรรมและโอกาสทางเศรษฐกิจแบบทวีคูณ

แต่ Jin jin Ji นั้นเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์สร้าง cluster เมืองของจีน ที่ทั้งหมดมี 11 cluster โดยแบ่งเป็น 3 super cluster คือ

1. Jing-Jin-Ji : เมืองหลวง คือ ปักกิ่ง
2. Yangtze River Delta : เมืองหลวง คือ เซี่ยงไฮ้
3. Pearl River delta : เมืองหลวง คือ กวางเจา

ดังนั้น อนาคตของจีนจะไม่ขึ้นกับเมืองใดเมืองหนึ่ง แต่อยู่กับ Cluster เมืองต่างๆนั่นเอง

5.2 ยุทธศาสตร์ One Belt One Road (OBOR) : ภาพมหาอำนาจใหม่

เมื่อ Jin-Jin-Ji มาเปลี่ยนจีน

OBOR จะมาเปลี่ยนโลก

ยุทธศาสตร์ One Belt One Road คือการที่รัฐบาลจีนจะสนับสนุนและร่วมมือกับประเทศต่างๆในการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐาน เพื่อสร้างความเชื่อมโยงในภูมิภาคเอเชียและยุโรป เหมือนแนวเส้นทางสายใหมในอดีต

เป็นการเชื่อม จีน เข้ากับโลก ผ่านเส้นทางสองสาย คือ

1. เส้นทางสายใหมบก (Silk Road Economic Belt) หรือชื่อย่อคือ One Belt เชื่อมจีนเข้ากับเอเชียกลาง รัสเซีย ยุโรปตันออก ยุโรปกลาง และยุโรปตะวันตก
2. เส้นทางสายไหมทางทะเล (Maritime Silk Road) หรือก็คือ One Road ซึ่งเป็นเส้นทางเดินเรือที่เชื่อมไปถึงแอฟริกา

ยุทธศาสตร์ OBOR นี้คลอบคลุมประเทศใกล้เคียงตามแนวเส้นทางทั้งหมด 65 ประเทศ โดยมีไทยรวมอยู่ด้วย แม้จะไม่ผ่านโดยตรง แต่ผ่านทาง ระเบียงเศรษฐกิจจีน-คาบสมุทรอินโดจีน (China-Indochina Peninsula Economic Corridor – CICPEC)

สิ่งที่น่าสนใจของยุทธศาสตร์นี้คือ

1. มันสะท้อนบทบาทใหม่ของจีน ที่จะก้าวเป็นผู้นำในเวทีนานาชาติมากขึ้น โดยต้องการสร้างการเชื่อมโยงทางการค้าและธุรกิจภายในภูมิภาคเอเชีย ยุโรป แอฟริกา เพื่อคานพลังกับยุโรป-สหรัฐ ที่นับวันมีแนวโน้มจะชาตินิยมมาก เช่น การมาของ Trump, Brexit
2. ยุทธศาสตร์นี้มีกรอบความคิดที่ยืดหยุ่น ไม่ใช่ว่าจีนจะแจกเงินประเทศยากจนให้ไปลงทุนทำโครงการต่างๆ แต่ต้องเป็นโครงการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐาน ที่จีนเห็นว่ามันจะมีประโยชน์กับจีนด้วย โดยจีนยืนยันจะไม่แทรกแซงการปกครองในแต่ละประเทศ และไม่สนว่าประเทศนั้นจะปกครองโดยเสรี หรือเผด็จการ
3. วิธีนี้ก็ช่วยแก้ปัญหาในประเทศจีน เพราะในระยะยาวน่าจะให้ผลตอบแทนที่ดีกว่าไปซื้อพันธบัตรสหรัฐ และช่วยเรื่องการผลิตเกินตัวของจีน